Güneş koruyucu ürünlerde yer alan SPF, PA, UVA ve UVB gibi ifadeler çoğu zaman kafa karıştırıcı olabilir. Bu yazıda özellikle “PA+++” ifadesinin ne anlama geldiğini, UVA ve UVB ışınlarının cilt üzerindeki etkilerini ve doğru güneş koruyucu seçiminde nelere dikkat edilmesi gerektiğini bilimsel kaynaklara dayanarak ele alıyoruz.
☀️ UVA ve UVB Işınları Nedir?
Güneş ışınları dünya yüzeyine ulaştığında, cildimize zarar verebilecek iki temel bileşen içerir: UVA ve UVB.
- UVB (Ultraviyole B):
Bu ışınlar daha kısa dalga boyuna sahiptir ve ciltte kızarıklık, yanık ve güneş lekeleri gibi görünür hasarların başlıca nedenidir. Aynı zamanda cilt kanseri riskinin artmasında doğrudan etkilidir. SPF (Sun Protection Factor) değeri, esas olarak UVB’ye karşı koruma düzeyini belirtir. - UVA (Ultraviyole A):
UVA ışınları daha uzun dalga boyuna sahiptir ve cildin daha derin katmanlarına nüfuz eder. Erken yaşlanma belirtileri (ince çizgiler, elastikiyet kaybı, lekelenme) üzerinde büyük rol oynar. Bulutlu havalarda bile yeryüzüne ulaşabilir ve camlardan geçebilir. Uzun vadeli maruziyet, kolajen yıkımını artırarak fotoyaşlanma sürecini hızlandırır.
☂️ PA ve “+++” İşareti Ne Anlama Geliyor?
PA ifadesi, “Protection Grade of UVA”, yani UVA ışınlarına karşı koruma derecesi anlamına gelir. Bu sistem, ilk olarak Japonya’da geliştirilmiştir ve UVA ışınlarına karşı bir ürünün ne kadar etkili olduğunu belirtmek için kullanılır.
PA derecelendirmesi şu şekildedir:
- PA+ : Düşük düzey UVA koruması
- PA++ : Orta düzey UVA koruması
- PA+++ : Yüksek düzey UVA koruması
- PA++++ : Çok yüksek düzey UVA koruması
Günümüzde, özellikle yaşlanma karşıtı bakımda PA+++ ve PA++++ içeren güneş koruyucular tercih edilmesi önerilmektedir.
🔬 Bilimsel Dayanak ve Klinik Veriler
Araştırmalar, günde sadece 10–15 dakika güneş maruziyetinin bile yıllar içinde ciltte belirgin yaşlanma belirtilerine yol açabileceğini göstermektedir.
Örneğin, The Journal of Investigative Dermatology’de yayımlanan bir çalışmaya göre, kronik UVA maruziyeti kollajen yapısında bozulma ve elastin liflerinde dejenerasyon ile ilişkilidir (Berneburg et al., 2000).
Aynı şekilde SPF 50 ve PA+++ içeren ürünlerin, yalnızca SPF içeren ürünlere göre yaşlanma ve leke oluşumu üzerinde daha etkili olduğu da vurgulanmıştır (Latha et al., 2013).
🧴 Güneş Koruyucu Seçerken Nelere Dikkat Edilmeli?
- Hem UVA hem UVB koruması sunan ürünler tercih edilmelidir (genellikle “broad spectrum” veya “geniş spektrumlu” olarak belirtilir).
- Cilt tipine uygun formüller seçilmelidir (yağlı ciltler için su bazlı, kuru ciltler için nemlendirici içerikli vb.).
- Ürün etiketinde “PA+++” veya “PA++++” ibaresi aranmalıdır.
- Güneş koruyucu yalnızca yaz aylarında değil, tüm yıl boyunca kullanılmalıdır.
🧠 Özetle:
- SPF, UVB ışınlarına karşı koruma sağlar.
- PA+++, UVA ışınlarına karşı yüksek düzeyde koruma sunar.
- Cilt sağlığı ve yaşlanmayı önlemek adına çift yönlü koruma sunan ürünler tercih edilmelidir.
📚 Kaynakça:
- Berneburg M. et al. (2000). UVA and UVB-induced DNA damage in human skin. Journal of Investigative Dermatology, 115(3), 491-495.
- Latha M. S. et al. (2013). Sunscreening agents: a review. Journal of Clinical and Aesthetic Dermatology, 6(1), 16–26.
